هر آنچه که باید درباره سیم و کابل افشان بدانید
سیم افشان برای راه‌اندازی و اتصال اعضای مختلف سیستم به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین و پرکاربردترین سیم و کابل‌های موجود در بازار شناخته می‌شود.
کابل افشان به کابل انعطاف‌پذیری گفته می‌شود که بیش از یک رشته سیم در ساختار آن وجود دارد و با کمک این کابل شما شاهد هماهنگی بالا و عملکرد یک دست سیستم خواهید بود. جنس سیم و کابل افشان معمولا از مس بوده و روکش آن از جنس پلیمری سخت و سبک به نام پی وی سی است.
در میان کابل‌های موجود در بازار کابل‌های مفتولی از نظر دارا بودن چند سیم مسی و روکش پی وی سی شباهت بسیار زیادی با کابل‌های افشان دارند و چیزی که باعث تفاوت میان این دو کابل شده میزان انعطاف‌پذیری آن‌ها است؛ با توجه به این موضوع کابل‌های مفتولی انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به کابل‌های افشان دارند و به همین خاطر آن‌ها را به عنوان کابل‌های سخت یا خشک نیز می‌شناسند.
سیم و کابل افشان چیست؟
سیم افشان به یک سیم تک رشته‌ای از جنس مس گفته می‌شود که به خوبی برق را هدایت می‌کند و البته عایق و روکشی از جنس پی وی سی دارد. سیم‌های افشان از روی روکش به راحتی قابل خم شدن و شکل دادن هستند و شما می‌توانید از آن‌ها در بسیاری از وسایل روشنایی مانند لامپ‌ها استفاده کنید.
در مقابل این سیم کابل افشان وجود دارد که به خاطر انعطاف‌پذیری بالایی که دارد به عنوان کابل نرم از آن یاد می‌شود و از طرفی می‌توان کاربردهای مختلف زیادی را نیز برای آن در نظر گرفت. شما می‌توانید این کابل را بدون اینکه حتی کوچک‌ترین خدشه‌ای به آن وارد شود به هر شکل که می‌خواهید خم کنید، اما در این جهت حتما به این نکته توجه داشته باشید که نوع حرکت خمشی و شعاع خمش کابل می‌تواند تعیین‌کننده میزان انعطاف‌پذیری کابل باشد.
در رابطه با انعطاف‌پذیری سیم و کابل افشان به این نکته توجه داشته باشید که هر چه تعداد رشته‌های موجود در سیم یا کابل بیشتر باشد با ضخامت، سختی و انعطاف‌پذیری کمتری مواجه خواهید بود و به دنبال آن اگر جنس عایق سیم یا کابل خشک باشد ممکن است در صورت خم شدن با پارگی یا شکستن عایق مواجه شوید.
انواع سیم و کابل افشان
سیم افشان بر اساس مشخصه ولتاژ نامی به دو دسته تقسیم می‌شود:
دسته اول
این سیم‌ها با ولتاژ نامی 300/500 ولت هستند که برای نصب در داخل لوله‌ها، زیر و روی گچ و همچنین برای قرار گرفتن داخل لوله‌های پلاستیکی و خرطومی بسیار ایده‌آل محسوب می‌شوند.
دسته دوم
این سیم‌ها با ولتاژ نامی 450/750 ولت هستند که برای نصب شدن در داخل وسایل الکتریکی، حفاظت از سیستم‌های روشنایی و… بسیار مناسب به‌حساب می‌آیند.
انواع کابل افشان
در راستای معرفی انواع کابل افشان باید بگوییم که مولفه‌های مختلفی روی تقسیم‌بندی این کابل تاثیرگذار هستند و درواقع دسته‌بندی کابل‌های افشان به شکل‌های مختلفی انجام می‌شود؛ گاهی ممکن است این تقسیم‌بندی بر اساس میزان انعطاف‌پذیری باشد که در این صورت به سه مورد کابل سبک، کابل قدرت و کابل آلومینیومی می‌توان اشاره کرد.
گاهی ممکن است این تقسیم‌بندی بر اساس ولتاژ باشد که در این صورت شاهد مواردی از جمله 300 تا 500 ولت هستیم، اما لازم به ذکر است که بدانید کابل‌های افشان به‌طورکلی به دو دسته تخت و گرد تقسیم می‌شوند و هر یک از آن‌ها مصارف و مشخصات مخصوص به خود را دارند.
مشخصات سیم افشان
شاید انعطاف‌پذیر بودن سیم افشان باعث شود که فکر کنید این نوع سیم‌ها دوام و استحکام قابل قبولی ندارند اما اگر شما هم جزو این دسته از افراد هستید که این تفکر را در ذهن دارید باید بگوییم که سخت در اشتباه هستید چرا که این سیم علاوه بر انعطاف‌پذیری بالا از مقاومت فوق‌العاده‌ای نیز برخوردار است و به همین خاطر با خیال آسوده می‌توانید برای مدت طولاتی و به دفعات از آن استفاده کنید.
برای آشنایی بیشتر با مشخصات سیم افشان می‌توانید به جدول زیر مراجعه کنید:
| جدول مشخصات سیم افشان | ||
| نوع سیم | سایز سیم (نمره) | وزن کلی سیم (گرم) |
| مسی | 16 | 144 |
| مسی | 25 | 255 |
| مسی | 35 | 315 |
| مسی | 50 | 450 |
| مسی | 70 | 630 |
| مسی | 95 | 855 |
| مسی | 120 | 1080 |
| مسی | 150 | 1350 |
| مسی | 185 | 1665 |
| مسی | 240 | 2160 |
ویژگی های سیم افشان
سیم افشان از چند رشته نازک هادی جریان الکتریسیته تشکیل شده و تمامی مجموعه این رشته‌ها توسط پوشش از جنس پی وی سی احاطه شده‌اند. بهترین فلزی هادی برای این سیم‌ها مس است که علاوه بر اینکه رسانای بسیار خوبی است می‌تواند مقاومت بالایی در برابر حرارت جریان الکتریکی از خود نشان دهد.
در رابطه با عایق این نوع سیم‌ها باید توجه داشته باشید که ضخامت آن نباید کمتر از 0.53 میلی‌متر باشد. سیم‌های افشان در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند و معیار مشخص‌کننده سایزهای مختلف آن‌ها سطح مقطع آن‌ها است؛ از میان تمامی سایزهای این سیم 1، 2.5 و 4 جزو پرفروش‌ترین سایزها محسوب می‌شوند.
از جمله ویژگی های سیم افشان می‌توان به انعطاف‌پذیری آن اشاره کرد که امکان استفاده در شرایطی که به پیچش زیاد سیم نیاز است را برای کاربر فراهم می‌کند و از دیگر ویژگی‌های این سیم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- سیم افشان با توجه به جنس هادی به کار رفته در آن توانایی تحمل دمای بین 5 تا 70 درجه سانتی‌گراد را دارد و با توجه به این موضوع هرچه درصد تارهای مسی به کار رفته درون سیم بیشتر باشد تحمل حرارت از سمت سیم نیز بیشتر است و لازم به ذکر است که بدانید مقاومت حرارتی دیگر تارهای فلزی مانند آلومینیوم کمتر از مس است.
- سیم‌های افشان عایق و پوششی از جنس پی وی سی نوع سی دارند که عملکرد بی‌نظیری در برابر خروج جریان از خود نشان می‌دهد.
- این سیم‌ها دارای استاندارد ISIRI 607 02 هستند.
سیم افشان آلومینیومی
با توجه به ملزومات استاندارد ملی ایران به شماره 30840 و همچنین استاندارد بین‌المللی IECN جنس هادی سیم‌های افشان باید از مس باشد و استفاده از آلومینیوم به عنوان هادی در این سیم‌ها تنها به شکل هادی‌های مفتولی و نیمه افشان که سطح مقطع 10 میلی‌متر یا بالاتر دارند مجاز است.
اما لازم است بدانید که قیمت بیشتر مس نسبت به دیگر فلزها باعث شده تا بسیاری از تولیدکنندگان برای تولید سیم افشان از آلومینیوم استفاده کنند، این جایگزین کردن در سیستم‌های انتقال و توزیع نیروی برق مشکلی به وجود نمی‌آورد و از طرفی برای انتقال برق شهری می‌توان از فلز آلومینیوم استفاده کرد.
از دیگر تفاوت‌های آلومینیوم و مس می‌توان به وزن کمتر فلز آلومینیوم اشاره کرد.
سیم افشان مناسب ساختمان
شاید برایتان سوال باشد که چه نوع سیم افشانی برای ساختمان مناسب است؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مناسب‌ترین سیم افشان سایز 2.5 یا نمونه زمینی آن با هادی مفتولی است بتواند تمامی جریان مورد نیاز پریزهای برق تک فاز 16 آمپر را در برق‌کشی‌های ساختمان تامین کند.
لازم به ذکر است که بدانید هر مدار پریز برق تنها می‌تواند جریان 12 پریز برق را تامین کند و نباید تعداد پریزهای بیشتری به مدار سیم‌های 2.5 متصل شود. تمامی 12 پریز که با کمک سیم 2.5 تغذیه می‌شوند باید در قالب یک مدار پیوسته به یکدیگر وصل باشند و یادتان باشد که اتصال وسایلی با جریان مصرفی بالاتر از 16 آمپر به پریز برق می‌تواند منجر به قطع فوری فیوز مینیاتوری و همچنین آسیب‌دیدگی و سوختگی پریز شود.
سیم افشان مناسب صنایع
سیم افشان مناسب صنایع سیمی است که هادی آن از جنس مس باشد؛ هادی مسی بهترین عملکرد را برای کاربر به همراه خواهد داشت و بهترین گزینه برای خرید و تامین نیاز صنایع مختلف محسوب می‌شود.
به‌این‌ترتیب بهتر است برای رسیدن به کیفیت بالا به سراغ هادی از جنس آلومینیوم یا آلومینیوم با روکش مس نروید تا بتوانید در بیشترین مدت ممکن از سیم افشان خریداری شده استفاده کرده و از اکسید شدن و گسیختگی آن جلوگیری کنید.
تفاوت سیم افشان با سیم مفتولی
سیم افشان در مقایسه با سیم مفتولی خشک انعطاف‌پذیری بسیار بیشتری دارد و به همین خاطر از آن در شرایطی استفاده می‌کنند انعطاف‌پذیر بودن سیم بسیار حیاتی و ضروری است؛ از جمله این شرایط می‌توان به استفاده در داکت‌های زیرزمینی ماشین‌آلات و همچنین استفاده در تابلوهای فرمان اشاره کرد.
از دیگر تفاوت‌های این دو سیم می‌توان به مقاومت الکتریکی بالای سیم افشان اشاره کرد؛ برای مثال مقاومت الکتریکی هادی درون سیم افشان با سطح مقطع 1.5 میلی‌متر مربع برابر است با 13.3 اهم بر کیلومتر و مقاومت الکتریکی سیم مفتولی با همین سطح مقطع برابر است با 12.1 اهم بر کیلومتر و این تفاوت به خاطر پیچش مشخص در هادی سیم افشان به وجود می‌آید.
شاید تفاوت در مقاومت الکتریکی این دو سیم خیلی زیاد و چشمگیر نباشد اما این تفاوت در موارد ویژه یا در متراژهای بالا به خوبی می‌تواند تاثیر خود را نشان دهد.
سیم افشان ارت
سیم ارت یا سیم اتصال به زمین معمولا با عایقی به رنگ سبز یا زرد تولید می‌شود و جزو مهم‌ترین سیم‌ها در سیم‌کشی‌های صنعتی و ساختمانی به‌حساب می‌آید. سیم ارت نقش محافظ و رسانا را به خوبی ایفا می‌کند و می‌تواند جریان تمامی وسایل برقی را به زمین یا چاه ارت وصل کند.
با این اوصاف در صورتی که خطای انسانی اتفاق افتاد، تماس با سیم‌های رسانا برقرار شد یا متوجه هرگونه اتصالی در سیم‌های حامل برق شدید می‌توانید بدون نیاز به نگرانی خیال خود را از بابت انتقال جریان الکتریکی توسط سیم ارت به زمین راحت کنید و مطمئن باشید که هیچ آسیبی متوجه شما نبوده و هیچ خطری وسایل برقی شما را تهدید نمی‌کند.
شایان ذکر است که بدانید سیم ارت نیز با توجه به شاخص‌های مختلفی دارد تنوع بالایی است که سیم افشان ارت یکی از چندین دسته‌بندی سیم‌های ارت است. شما می‌توانید از این سیم در زیر حجم زیادی از گچ و مصالح ساختمانی استفاده کنید. سیم افشان ارت در برابر فشار، ضربه و خمیدگی مقاومت بسیار بالایی دارد و همین موضوع باعث شده تا نسبت به دیگر سیم‌های هم‌خانواده خود طول عمر بیشتری داشته باشد.
سایز سیم افشان
در این قسمت قصد داریم شما را با بحث سایز سیم افشان بیشتر آشنا کنیم؛ سایز این سیم بر اساس سطح مقطع شامل مواردی از جمله 0.5، 1، 0.75، 300، 400، 500، 25، 35، 50، 70، 95، 120، 150، 185، 240، 4، 6، 10، 16، 2.5 و 1.5 می‌شود.
نکاتی که در هنگام خرید سیم افشان باید به آن ها توجه کرد
دامنه کاربرد سیم افشان به خاطر ویژگی‌های ضد تداخل، فاصله انتقال زیاد، سهولت در سیم‌کشی و… بسیار گسترده است که از جمله آن‌ها می‌توان به سیم‌کشی بردهای مدار، هدفون، کابل‌های موس کامپیوتر، کابل‌های کنترل‌کننده، ابزارآلات موسیقی و… اشاره کرد.
خاصیت انعطاف‌پذیری و سهولت استفاده از این سیم باعث شده تا پیمانکاران در اکثر پروژه‌های ساختمانی خود از این سیم استفاده کنند، به‌این‌ترتیب یکی از نکاتی که در زمان خرید سیم افشان باید به آن توجه داشته باشید انعطاف‌پذیری بالای آن است.
یکی دیگر از شاخصه‌های مهم که در زمان خرید باید آن را مد نظر داشته باشید قدرت دی الکتریکی سیم و کابل است؛ هرچه مقاومت دی الکتریکی سیم افشان بیشتر باشد نشان‌دهنده این است که از مواد خشک کمتری تشکیل شده و انعطاف‌پذیری بیشتر دارد.
یادتان باشد که هرچه سیم نرم‌تر باشد وزن سیم افشان کمتر بوده و سبک‌تر است و به دنبال آن خیلی راحت‌تر خم می‌شود.
سوالات متداول
- پرفروش ترین سیم افشان چیست؟ سیم برق افشان NYAF جزو پرفروش‌ترین و رایج‌ترین سیم‌های برق موجود در بازار شناخته می‌شود که از یک هسته افشان مسی با عایقی از جنس پی وی سی تشکیل شده است.
- بهترین استاندارد سیم افشان برای ساختمان کدام است؟ بهترین استاندارد سیم افشان برای ساختمان عبارت است از استاندارد ملی ISIRI 3084 و شماره استاندارد بین‌المللی IEC 60228.
- استانداردهای سیم افشان چیست؟ استانداردهای سیم افشان عبارت است از استاندارد بین‌المللی IEC 5260227 یا استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI (607)52.
- بهترین مارک سیم افشان کدام است؟ از جمله بهترین برند و مارک‌های سیم افشان که کیفیت بسیار قابل توجهی را ارائه می‌کنند می‌توان به برند سیمپود، کرمان و همچنین افشارنژاد اشاره کرد.
